Genç Bilimadamına Öğütler Kitap Özeti

Sir Peter Brian Medawar (1915-1987) Genç Bilim Adamına Öğütler (Advice to A Young Scientist) kitabında, bilim dünyasına girmeyi düşünen ve girmiş olan her yaştan insana, sahip olduğu birikim ve deneyimlerinden yola çıkarak tavsiyelerde bulunmaktadır.

Bir bilimcinin sahip olması gereken niteliklere ve becerilere değinen yazar, genç bir bilim insanının bu yeterliliklere sahip olup olmadığını nasıl değerlendirebileceğinden söz etmiştir. Yazara göre bilimsel araştırmacılığa uygun olması için bir kişinin; sezgilerine güvenen, sabırlı, hoşgörülü, meraklı ve ısrarcı bir kişiliğe sahip olması gerekmektedir.

Yazara göre araştırma yapmak, bir problemin onu çözümlenebilir kılabilecek püf noktalarını bulmak sanatıdır. Bu bağlamda püf noktaları yakalayabilmek için bir bilimcinin, üzerinde araştırma yaptığı konunun alanyazındaki yerine hakim olması gerektiğini belirtmiştir. Fakat bunu yaparken araştırmacının aşırıya kaçmadan yararlanacağı kaynakları özenle seçmesi gerektiğini vurgulamıştır. Ona göre pür kitaplara bağımlı çalışmak araştırmacının hayal gücünü sınırlayacak ve köstekleyici bir etki yapacaktır. Genç bilimci, bunun yerine uygulamalı çalışmalar üzerine de yoğunlaşmalı, bu alanda çalışmalar yapmalıdır.

Medawar, genç bir bilimcinin yeni bir araştırma konusu seçerken düşebileceği yanılgıları belirterek, doğru ve nitelikli bir araştırma konusunu nasıl seçilebileceği konusundaki deneyimlerini aktarmıştır. Seçilecek araştırma konusunun bilim ve insanlık için önemli olması gerektiğini vurgulayarak önemli buluşlar yapmak isteyen bir bilimcinin önemli problemler üzerinde çalışması gerektiğini ileri sürmüştür.

Yazar bilimde cinsiyet ve ırk ayrımına da değinmiştir. Sahip olunan ırk ya da cinsiyetin bilimsel çalışmalarda hiçbir üstünlüğünün olmayacağını iddia eden yazar, belli bir ırka ya da cinsiyete mensup olan bilimcilerin daha başarılı oldukları yönündeki görüşleri kesin bir dille reddetmektedir. Bunun yanı sıra kadınların sezgilerinin güçlü olması nedeniyle bir araştırmayı daha iyi gerçekleştirebilecekleri örneğinde olduğu gibi bilimsel bir çalışmanın başarısının cinsiyetle ilişkilendirilmesinin yanlış olduğu fikrini savunmuştur.

Medawar, bilim dünyasında yaşlı ve genç bilimcilerin birbirleriyle olan ilişkilerini, ast-üst ilişkilerini deneyimlerine dayanarak değerlendirmiş, genç bilimcilere tavsiyelerde bulunmuştur.

Bir bilim insanının eleştirel düşünme becerileri, yaşam tarzı, öncelikleri, yükümlülüklerini da belirterek, bu konular hakkında deneyimleri aktararak tavsiyelerde bulunmuştur.

Yazar genç bilimcilere yaptıkları araştırmaları diğer bilimcilere aktarırken dikkat etmeleri gereken hususlar hakkında da aydınlatıcı ipuçlarına yer vermiştir. Verilen süreyi etkin kullanma, dinleyicilere hitap ederken kullanılacak üsluba ve sunumda yer alacak ifadelere ilişkin detaylandırılmış ipuçları bulunmaktadır.

Medawar, araştırmada deney ve keşiflerin önemini vurgulayarak, belli başlı bilim adamlarının kullandıkları deney ve keşif türlerini tanımlamış, olumlu-olumsuz yönleri hakkında bilgiler vermiştir.

Medawar ayrıca bilimcilerin bilimsel keşifler yapmak, kanunlar ileri sürmek veya insan anlayışını arttırmak için gözlem ve deney yoluyla çalıştıklarını belirterek bilimsel süreci değerlendirmiştir.

Kısacası Genç Bilimadamına Öğütler kitabında genç bir bilimcinin bilim dünyasında karşılaşabileceği durumlar ve bu durumlarda yapması gerekenler yazarın deneyimleriyle birlikte tavsiyelerle birlikte sunulmuştur. Kitabın, genç bilimcilere çalışmalarında ışık tutmasının yanı sıra, alanda çalışan bilim insanlarına da genç bilimcileri yetiştirirken göz önünde bulunduracakları noktaları hatırlatması bağlamında yol gösterici olacağını düşünüyorum.

Medawar, P. B. (2005). Genç Bilimadamına Öğütler (24. Basım). Çeviren: Nermin Arık. Ankara: TÜBİTAK.